Kozalaklılar türünde ağaçların çoğalma sürecinde polenlerin rolü nedir?

 

Bir polen erkek dölleme hücresi içeren küçük bir üreme cisimciğidir ve her birinde farklı bir çekirdek olan birkaç hücreden meydana gelir.(n)Bu hücreler çok dayanıklı köşeli bir zarla çevrilidir.

Çoğalma sürecinin anlatımı (Şema çizimi için uygulanması gereken yöntem yukarıda anlatılmıştır.)

1. Polen yapısı incelenen bir çiçek türünde erkek ve dişi hücreler içeren çiçeklerin olduğu görülür. Erkek hücreler bir tarafta ve dişi hücreler diğer bir taraftadır. Erkek çiçeklerin kenarları süslü bir yapıya sahiptir.

2.Süslü yapı iki bölümlü keseden oluşur ve içlerinde su ve protein içeren sıvılar bulunur. (2n=birbirine benzer iki eş yapı).Bu su ve protein içeren hücreler kromozom sayılarının ikiye bölünmüş olduğunu göstermektedirler ve bu iki hücrenin her biri 4 ayrı küçük üreme cisimciğinden oluşmuştur( n=görünmeyen çekirdek sayısı).

Eşeyli bölünmenin oluşmasıyla birçok çekirdek meydana gelir: bitkiye hayat veren çekirdek, üremeye yarayan çekirdek, muhtemel olarak diğer birçok çekirdek bu iki yapıya eşlik eder (Bazı çiçek türlerinde su ve portein hücreleri).Üremeyi sağlayacak çekirdek ileride iki hücreye dönüşecek ve bunlardan birisinde sperm hücreleri yetişecektir. Bu zaman sürecinde, en küçük boyuttaki üreme cisimciklerinin çeperleri kalınlaşır ve bir çiçek türünün belirgin özelliklerini taşıyan bir yapıya dönüşür: artık bir çiçek poleninden bahsedilmektedir(Bakınız: Polenlerin yapısal özellikleri nelerdir?). Çekirdek olgunken polenler serbest haldedirler.

3. Bir polenin tanımı ancak bir diğerinin yumurtasıyla karşılaştırılarak yapılabilmektedir. Çekirdeğin merkezindeki hücrenin kromozom sayısının yarıya inmesi sonucunda olabilecek en büyük boyutta üreme cisimcikleri meydana gelmekte ve içlerinden sadece birisi sağlıklı kalmaktadır(n). Sağlıklı üreme cisimciği eşeyli bölünme ile dişi üreme hücresi şeklini alır. Hücrenin üzerinde dişi üreme çekirdeği hücresi ve yumurta hücresinden oluşan küçük dişi üreme hücrecikler görmek mümkündür.

Bir polen bir diğerinin üzerine geldiğinde (Bakınız: Polenler nasıl taşınır?) kozalaklarının pulları sayesinde üremeye yarayan küçük dişi hücreye temas eder.

4. Polenin oluşumu: Bitkiye hayat veren çekirdek döllenmeyi sağlayan dokudan dişi üreme hücresi çekirdeğine dönüştükten sonra polen tüpünde hayat bulur. Spermlerden biri yumurta hücresiyle birleşerek sadece biri sağlıklı iki erkek hücre (2n) oluşturur.

5. Erkek üreme hücresi döllenmeyi sağlayan dokunun içinde çekirdeğe dönüşür, çevresini yumurta oluşmasını sağlayan zar sarmalar. Yumurtanın tohum biçimini almasından sonra farklı özelliklere sahip yepyeni bir çiçek oluşacaktır.